Trong những năm gần đây, đã có rất nhiều nghiên cứu dinh dưỡng nhằm xác định các lựa chọn thay thế cho việc sử dụng oxit kẽm (ZnO), loại đã bị EU cấm sử dụng ở liều điều trị vào năm 2022 do những rủi ro mà hợp chất này gây ra cho môi trường cũng như nguy cơ thúc đẩy tình trạng kháng thuốc kháng sinh.
Tuy nhiên, trong bối cảnh mới này, không có ZnO, không có chất kích thích tăng trưởng và kiểm soát chặt chẽ hơn đối với việc sử dụng thuốc kháng sinh điều trị, ít người chú ý đến tầm quan trọng của hàm lượng vitamin trong thức ăn, vượt ra ngoài vai trò của vitamin như các vi chất dinh dưỡng thiết yếu.
Người ta thường biết rằng sự thiếu hụt vitamin và các vi chất dinh dưỡng khác làm suy yếu sức đề kháng của heo, đặc biệt là heo con, bằng cách ảnh hưởng đến cả phản ứng miễn dịch bẩm sinh và thích ứng, dẫn đến tình trạng suy yếu trong phản ứng tổng thể của vật chủ đối với các bệnh truyền nhiễm và viêm. Hãy cùng xem một số loại vitamin đóng vai trò gì ở các cấp độ khác nhau của phản ứng miễn dịch ở heo con, dựa trên một số phát hiện khoa học gần đây.
Ở cấp độ miễn dịch ở niêm mạc ruột, cả tế bào biểu mô và tế bào miễn dịch đều biểu hiện thụ thể vitamin A (RAR, thụ thể axit retinoic) và thụ thể vitamin D (VDR), chứng tỏ cả hai loại vitamin đều đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ tính toàn vẹn và chức năng của hàng rào ruột. Theo nghĩa này, vai trò của vitamin A trong quá trình phát triển biểu mô ở ruột non của heo con cai sữa đã được Wang và cộng sự xác nhận trong một nghiên cứu năm 2020, trong đó quan sát thấy hàm lượng rất cao loại vitamin này trong thức ăn (16 mg/kg hoặc 53.333 IU/kg) dẫn đến sự gia tăng đáng kể trong biểu hiện của gen Lgr5+, một dấu hiệu của tế bào gốc ở ruột non.
Về vai trò của vitamin D ở cấp độ ruột, các chức năng chính của nó bao gồm giảm quá trình apoptosis hoặc chết tế bào trong tình trạng viêm – tác dụng chống viêm – (He và cộng sự, 2018), cũng như tăng biểu hiện của các gen mã hóa quá trình tổng hợp các peptit chống viêm, chẳng hạn như β-defensin, của các tế bào Paneth trong ruột – tác dụng kháng khuẩn – (Lu và cộng sự, 2018).
Tiếp tục ở biểu mô ruột, B6 đóng vai trò như một cofactor trong quá trình hình thành mucin của các tế bào hình đài do nó tham gia sâu vào quá trình tổng hợp oligosacarit và protein (Moran, 2017). Vitamin A cũng tham gia vào quá trình sản xuất mucin, mặc dù vitamin B6 có vai trò trực tiếp hơn nhiều (Lauridsen và cộng sự, 2021).
Phản ứng viêm đáp ứng với các bệnh đường ruột ở động vật non, chẳng hạn như tiêu chảy hoặc viêm ruột, tạo ra stress oxy hóa, mặc dù stress này có vai trò kháng khuẩn (ví dụ: sản xuất nitric oxide của các tế bào thực bào có đặc tính kháng khuẩn), nhưng nếu stress này trở nên trầm trọng hơn, nó có thể gây tổn thương mô, kéo dài phản ứng viêm cả tại chỗ và toàn thân (Lauridsen, 2019; Lauridsen và cộng sự, 2021). Người ta đã chứng minh rằng việc bổ sung hàm lượng vitamin C cao vào chế độ ăn của heo con cai sữa bị nhiễm độc tố nấm mốc làm tăng khả năng chống oxy hóa tổng thể ở gan (Shi và cộng sự, 2017).
Người ta đã chứng minh rằng sản xuất các loài oxy phản ứng (ROS) tăng lên ở heo được cho ăn chế độ ăn thiếu vitamin E và selen (Lessard và cộng sự, 1991, 1993). Do đó, vitamin C và E rõ ràng là những tác nhân chính trong việc kiểm soát stress oxy hóa phát sinh trong bối cảnh các rối loạn đường ruột ở heo con. Tuy nhiên, còn có một loại vitamin khác tham gia vào quá trình điều hòa stress oxy hóa; vitamin D. Do đó, nồng độ của enzyme chống oxy hóa nội sinh mạnh glutathione peroxidase tăng đáng kể ở heo con cai sữa khi chúng được bổ sung liều cao chất chuyển hóa calcidiol (25(OH)D3) trong chế độ ăn, với mức tối đa của enzyme chống oxy hóa này trong huyết thanh tương ứng với liều 118 microgam 25(OH)D3 / kg thức ăn (Yang và cộng sự, 2018; Hình 3). Vai trò của vitamin D trong quá trình điều hòa stress oxy hóa sẽ góp phần vào tác dụng chống viêm rõ ràng của nó, như đã đề cập trước đó.
Cuối cùng, một tác động khác của vitamin ở cấp độ miễn dịch là tác dụng tích cực của vitamin A đối với phản ứng dịch thể. Hu và cộng sự (2020) quan sát thấy rằng việc bổ sung 13500 IU vitamin A/kg thức ăn trong chế độ ăn của heo con cai sữa làm tăng đáng kể nồng độ IgA và IgM trong huyết thanh (Hình 4). IgA là immunoglobulin quan trọng nhất ở heo đối với miễn dịch niêm mạc và là immunoglobulin chính trong sữa của con vật. Vai trò của IgM rất quan trọng vì là immunoglobulin phòng thủ đầu tiên trong phản ứng dịch thể. Ngoài ra, IgM là một immunoglobulin đặc biệt hiệu quả chống lại một số lượng lớn vi khuẩn Gram âm (Sánchez-Vizcaino, 2010).
Tóm lại, những nghiên cứu gần đây về phản ứng với các mức vitamin khác nhau trong thức ăn cho heo con cai sữa chứng minh tác dụng có lợi của hàm lượng cao đối với phản ứng miễn dịch của động vật. Về vấn đề này, các công ty di truyền đang cập nhật và tăng cường các khuyến nghị của riêng họ về hàm lượng vitamin. Do đó, xét đến tình hình hiện tại, không có ZnO và ngày càng có nhiều hạn chế đối với việc sử dụng thuốc, việc xem xét lại hàm lượng vitamin trong thức ăn của heo con là rất cần thiết. trong thức ăn của heo con là rất cần thiết.
Nhà chăn nuôi